Prawa autorskie do dokumentacji budowlanej
Omawiając prawa autorskie do dokumentacji budowlanej należy w pierwszej kolejności wyjaśnić, czym jest utwór według ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zgodnie z art. 1 ust. 1 wspomnianego aktu, „przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia”. W ustępie następnym ustawodawca wymienił przykładowe utwory, a wśród nich utwory architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne. Zatem utworami w rozumieniu prawa autorskiego jest również dokumentacja budowlana, w tym m.in. projekt koncepcyjny, wykonawczy, a także wizualizacja obiektu budowlanego i dokumentacja warsztatowa.
Rodzaje praw autorskich
Wyróżnić można dwa rodzaje praw autorskich. Pierwsze to autorskie prawa osobiste. Z kolei drugie – autorskie prawa majątkowe. Autorskie prawa osobiste są nierozerwalnie związane z autorem utworu. Należą do praw niemajątkowych i niezbywalnych. Do tej kategorii zaliczyć można np. prawo autora do oznaczenia utworu swoim nazwiskiem. Natomiast autorskie prawa majątkowe odnoszą się do rozporządzania utworem i do prawa do uzyskiwania wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Ta kategoria praw należy do praw zbywalnych.
Skutki przyznania autorowi dokumentacji budowlanej praw autorskich
Istotnym faktem jest, że twórcy utworu przysługuje ochrona z tytułu praw autorskich. Co ważne – przysługuje mu ona również wtedy, kiedy utwór ma postać nieukończoną. Zgodnie z art. 17 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, „jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu”. Co do zasady prawa majątkowe wygasają „z upływem lat siedemdziesięciu od śmierci twórcy, a do utworów współautorskich – od śmierci współtwórcy, który przeżył pozostałych”.
Przeniesienie praw autorskich
Korzystanie z utworu przez inne osoby jest możliwe poprzez udzielenie licencji lub przeniesienie praw na inny podmiot. Dotyczy to również projektu budowlanego. Przeniesienie praw co do zasady powinno mieć formę pisemną. Jeśli strony umowy nie zawarły w jej treści postanowienia o przeniesieniu praw autorskich, przyjmuje się, że twórca utworu udzielił nabywcy licencji. W przypadku inwestycji budowlanych, przeniesienie praw majątkowych na inwestora może odbywać się poprzez sporządzenie odpowiedniej umowy z projektantem lub w umowie na roboty budowlanej z generalnym wykonawcą.