W ramach przypomnienia, kilka zdań na temat nadzoru autorskiego. Tytułem wstępu należy wyjaśnić czym właściwie jest nadzór autorski, na jakiej podstawie projektant jest zobowiązany do jego sprawowania oraz co dokładnie obejmuje. Zgodnie z obowiązującą regulacją prawną tj. art. 20 ust. 1 pkt 4 pr. bud.:
„Do podstawowych obowiązków projektanta należy sprawowanie nadzoru autorskiego na żądanie inwestora lub organu administracji architektoniczno-budowlanej w zakresie:
a) stwierdzania w toku wykonywania robót budowlanych zgodności realizacji z projektem,
b) uzgadniania możliwości wprowadzenia rozwiązań zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego.”.
Kontekst pozwolenia na budowę
Kwestie nadzoru autorskiego kształtowane są w odniesieniu do konkretnych inwestycji. Świadczy o tym art. 36 ust. 1 pkt 4 pr. bud., zgodnie z którym w decyzji o pozwoleniu na budowę właściwy organ, w razie potrzeby, określa szczegółowe wymagania dotyczące nadzoru na budowie. Ponadto istotnym odniesieniem dla nadzoru autorskiego są zawierane w tym zakresie między inwestorem a projektantem umowy o wykonywanie tego nadzoru.
Obowiązki i uprawnienia projektanta związane z nadzorem
Z jednej strony Prawo budowlane traktuje więc nadzór autorski jako obowiązek projektanta, który powinien być przez niego sprawowany na żądanie inwestora lub właściwego organu w zakresie:
- stwierdzenia w toku wykonywania robót budowlanych zgodności realizacji z projektem,
- uzgadniania możliwości wprowadzania rozwiązań zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego.
Z drugiej jednak strony nadzór autorski jest uprawnieniem projektanta, gdyż ma on prawo m.in. żądania wpisem do dziennika budowy wstrzymania robót budowlanych w razie wykonywania ich niezgodnie z projektem.
Istotna kwestia uregulowania nadzoru autorskiego w umowie o prace projektowe
Projektanci powinni przykładać szczególną uwagę do postanowień zawieranych umów o prace projektowe. Z perspektywy interesów projektanta istotne jest, aby spróbował zagwarantować sobie czytelne i jednoznaczne warunki sprawowania nadzoru autorskiego w określonym wynagrodzeniu dodatkowym. W przypadku braku takich postanowień, co do zasady projektant ten będzie zobowiązany do sprawowania nadzoru autorskiego w ramach wynagrodzenia ujętego w danym kontrakcie. W tym miejscu należy również wskazać, że projektant powinien ustalić w koszcie sprawowania nadzoru ryczałt za dojazdy (chyba, że decyduje się sprawować nadzór autorski zdalnie bądź z poziomu swojej pracowni projektowej – optymalizując tym samym koszty ciążące na inwestorze). Rozwiązań jest bardzo wiele, wszystko zależy od obustronnych ustaleń pomiędzy stronami.
Odpowiedzialność zawodowa projektanta za brak podjęcia nadzoru autorskiego
Odpowiedzialności zawodowej w budownictwie podlegają osoby wykonujące samodzielne funkcje techniczne w budownictwie (projektanci), które uchylają się od podjęcia nadzoru autorskiego lub wykonują niedbale obowiązki wynikające z pełnienia tego nadzoru. Dodatkowo należy podkreślić, że w szczególnie złożonych sytuacjach, odpowiedzialność projektanta może obejmować również odpowiedzialność cywilną oraz karną.
Dla rozpatrywania nadzoru autorskiego projektanta w kontekście spoczywającego na nim obowiązku, istotna jest ustawowa regulacja kształtująca odpowiedzialność zawodową w budownictwie.
Art. 95. [Odpowiedzialność zawodowa w budownictwie] ustawy Prawo budowlane
Odpowiedzialności zawodowej w budownictwie podlegają osoby wykonujące samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, które:
- dopuściły się występków lub wykroczeń, określonych ustawą;
- zostały ukarane w związku z wykonywaniem samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie;
- wskutek rażących błędów lub zaniedbań, spowodowały zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska albo znaczne szkody materialne;
- nie spełniają lub spełniają niedbale swoje obowiązki;
- uchylają się od podjęcia nadzoru autorskiego lub wykonują niedbale obowiązki wynikające z pełnienia tego nadzoru.
Autor: Agata Grad